خیلی ها با شنیدن واژه خانه داری تمیز کردن زمین و سطوح و گردگیری و مرتب کردن وسایل به ذهنشان خواهد آمد. اما در یک محیط کار ی این کلمه از دایره معنایی وسیع تری برخوردار می باشد. در حیطه ایمن سازی محیط کار، خانه داری بسیار حائز اهمیت می باشد. این کار کمک زیادی به ممانعت از مصدومیت ها و افزایش میزان بهره وری و روحیه کارکنان خواهد نمود و همچنین براساس نظر کری گری، مشاور ایمنی اداره پرداخت غرامت کارکنان ایالت اوهایو، بر میهمانان و بازدیدکنندگان نیز تاثیر مثبتی بر جای خواهد گذاشت. علاوه بر آن کارفرماها از طریق خانه داری توانسته خود را از جرائم عدم انطباق نیز تبرئه نمایند. برای آگاهی از ایمنی و بهداشت محیط کار توصیه می کنیم این مقاله را از دست ندهید:
این قبیل از کارها که در زمینه ایمنی و بهداشت محیط کار است در محیط هایی نظیر دفاتر سنتی و محیط صنعتی نظیر کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و مراکز تولیدی کارایی داشته و با مواردی چون مواد خطرناک، گرد و غبارهای قابل احتراق و سایر مواد قابل اشتعال در ارتباط می باشد.
براساس نظر کارشناسان تمامی برنامه های ایمنی محیط های کاری بایستی از فعالیت های بهداشتی و ایمنی در قالب خانه داری برخوردار باشند و هر کدام از کارکنان بایستی در این برنامه وظیفه ای را برعهده گیرند. از سویی در محیط کار بایستی برای فعالیت های ایمنی و بهداشتی تعهداتی مدیریتی لحاظ شده تا کارکنان به خوبی اهمیت این موضوع را درک کنند.
در ادامه نکاتی را برای انجام موثر این قبیل از فعالیت ها عنوان خواهیم نمود.
- ممانعت از وقوع لرزش و سقوط
براساس آمار مرکز آمار کارگران در سال ۲۰۱۳، در محیط کار دومین عامل به وجود آورنده جراحات و بیماری های غیرکشنده، سقوط و لغزش دانسته شده است.
طبق استاندارد سطوح (۱۹۱۰٫۲۲(a)) اداره‌ی ایمنی و بهداشت محیط کار آمریکا (OSHA)، تمامی محیط های کاری بایستی همواره به صورت کاملا تمیز و بهداشتی نگهداری شوند. این قانون در رابطه با معابر، اتاق های خدمات و انبارها نیز صدق می کند. کف زمین نیز بایستی تمیز و خشک بوده و جاهایی که نیز به انجام فرآیندهای خیس داشته بایستی زه کشی اجرا گردد.
براساس نظر فرد نورتون (مدیر بخش ارگونومی و فناوری های تولید مرکز خدمات کنترل ریسک بیمه ی لیبرتی میوچوآل در کالیفرنیا)، هر کارفرما بایستی طبق شرایط محیط کاری و مقدار استقامت مواد به کار برده شده از مواد کافی و مناسبی جهت ساخت کف ساختمان نظیر سیمان، کاشی سرامیک و یا… استفاده نماید. بعد از آن نیز نیاز است که به کمک روش های مناسب شستشو، رویه های توسعه و اجرای فعالیت های ایمنی و بهداشتی محیط کار را در پیش گیرد.
طبق گفته نورتون در رابطه با موادی نظیر روغن و گریس در صورت عدم استفاده از برنامه شستشوی مناسب، و برای مثال تنها با شستن خالی کف نه تنها روغن و گریس از روی سطح برداشته نشده بلکه این لغزندگی جاهای دیگر را نیز در برخواهد گرفت.
مرکز ایمنی و بهداشت محیط کار کانادا (CCOHS) راهکارهای زیر را به منظور ممانعت از وقوع لغزش و سقوط، توصیه می کند:
- گزارش و اقدام به پاک کردن قطرات و چکه ها
- صرف نظر از قرار دادن وسایل و ابزار در بخش راهروها و خروجی های محیط کار
- قرار دادن آینه و علائم هشدار در نقاط کور محل کار
- تعمیر و تعویض کف پوش ها در صورت نیاز
- به کارگیری قطره گیر و محافظ
همچنین طبق نظر OSHA، یکی از موارد مفید و کاربردی به کارگیری پادری، پلتفرم، کف‌پوش‌های کاذب یا سایر کف‌پوش‌های خشک‌کن در جاهای مورد نیاز می باشد. به هیچ عنوان نباید در محیط کار میخ‌های نیمه کوبیده، خرده‌های چوب و فلز یا سایر مواد و تخته‌های سوراخ و لق وجود داشته باشد.
گری معتقد بوده که هر کارفرما بایستی به بررسی خطرات لغزش پرداخته و با تشویق کارکنان آن ها را به تمرکز بیشتر بر روی کارهای نزدیک خود سوق دهد.
۲٫ رفع خطرات آتش سوزی
کارکنان بایستی مانع از تجمع مواد قابل اشتعال غیرضروری گردند.
طبق استاندارد مواد خطرناک (۱۹۱۰٫۱۶۰) OSHA، بایستی به منظور جمع آوری زباله های قابل اشتعال از محفظه های مخصوص استفاده شده و همچنین به صورت روزانه آن ها را دفع نمود.
شورای ایمنی ملی آمریکا در خصوص جلوگیری از خطر آتش سوزی و حفظ ایمنی در برابر آن دستورالعمل های زیر را عنوان نموده است:
- نگهداری مواد قابل اشتعال در محیط کار بایستی تنها به میزان نیاز باشد. در صورت عدم نیاز به این مواد نیز باید آن ها را به یک انبار امن جا به جا نمود.
- برای مواد قابل اشتعال و زودسوز جای مخصوصی در نظر گرفته و از منابع احتراق نیز به دور باشند.
- باید مراقب بود که لباس ها آلوده به مایعات قابل اشتعال نگردند. در صورت رخ دادن آلودگی نیز نسبت به تعویض لباس های خود سریعا اقدام نمایید.
- در راهروها و درب های خروج اضطراری نباید مانعی قرار داشته باشد. درب های منتهی شده به راه پله ها نیز بایستی همواره بسته باشند. به هیچ عنوان کالاها یا اقلام نیز در راه پله ها نگهداری نشوند.
- مواد اولیه بایستی دست کم با آب‌پاش‌های خودکار، کپسول‌های آتش‌نشانی و کنترل‌کننده‌های آب‌پاش‌ها ۴۶ سانتی متر فاصله داشته باشند.
- اگر چه فاصله ضروری ۴۶ سانتی متر می باشد اما فاصله بین ۶۱ تا ۹۲ سانتی‌متری نیز مطلوب است.
- موادی که به صورت انباشته شده تا سقف هستند باید دارای فاصله ۹۲ سانتی متری باشند. دستورالعل های اجرایی از جمله دستورالعمل ایمنی (Life Safety Code) و ANSI/NFPA 101-2009 بایستی مورد بررسی قرار گیرند.
- حتما بایستی اقدام به گزارش خطرات موجود در محیط های کاری الکتریکی نموده تا جهت رفع آن ها نیز دستوراتی صادر گردد.
۳٫ کنترل میزان گرد و غبار
طبق نظر اتحادیه ملی محافظت در مقابل آتش، میزان انباشتگی بالغ بر ۱/۳۲ گرد و غبار در هر اینچ یا ۰/۸ میلی‌متر که دست کم منجر به پوشیدگی ۵ درصد سطح اتاق گردد (ضخامت تقریبی برابر با یک سکه یا گیره کاغذ) احتمال انفجارهای شدید را افزایش خواهد داد.
گری می گوید: یک فرد به عنوان یک متخصص بهداشت صنعتی بایستی به خوبی در مقابل خطرات احتمالی مربوط به کیفیت هوا و گرد و غبار محیط کار را تست نماید.
استاندارد جلوگیری از آتش سوزی و انفجار گرد و غبار (NFPA 654) به ضرورت شناخت نواحی خطرناک، کنترل گرد و غبار و فعالیت های ایمنی و بهداشتی اشاره دارد. در واقع این استاندارد بیان کننده کاربردی بودن استفاده از مکش جهت تمیز کردن گرد و غبار می باشد. البته از دیگر گزینه های موثر می توان طی کشی و شستشو با آب را نیز نام برد. برای سطوح نا‌ایمن یا غیرقابل‌دسترس نیز به کارگیری پمپ های باد مطلوب می باشد. از نظر مرکز ایمنی و بهداشت محیط کار کانادا، برای تمیز کردن دیوارها، سقف ها، ماشین آلات و دیگر مکان ها استفاده از مکنده های صنعتی کاربردی خواهد بود.
متخصص ارشد بهداشت صنعتی بخش نظارت ارزیابی خطر و تحقیقات اتحادیه‌ی ملی ایمنی و بهداشت محیط کار آمریکا (استیو آرنهولز) معتقد است که یکی از مناسب ترین راه ها استفاده از روش های مرطوب سازی یا برخورداری از سیستم های مکش قوی می باشد. به کارگیری جاروبرقی معمولی یا پمپ باد برای این کار توصیه نخواهد شد چرا که موجع تعلیق دوباره گرد و غبار و توزیع آن ها در محیط کار می گردند.
۴٫ خودداری از جاری شدن مواد در محیط کار
زیرپایی محیط کار که ممکن است به صورت چسبناک یا پارچه ای باشد، بایستی کاملا تمیز باشد و در نگهداری آن مراقبت های لازم را انجام داد. گری معتقد است که این کار مانع از ترشح مواد خطرناک به بخش های دیگر می گردد. لذا حتما با بررسی تمامی زیرپایی ها مطمئن گردید که از طریق آن ها مواد خطرناک به جاهای دیگر نیز منتقل نمی شود.
همچنین نورتون جهت ممانعت از انتقال آلودگی در هر مکان استفاده از پروتکل‌های پاک‌سازی جداگانه را پیشنهاد می کند.
برای نمونه به هیچ عنوان نباید از کف شوی استفاده شده برای پاک کردن روغن در مکان دیگری نیز استفاده شود.
در صورت سمی بودن مواد احتمال داشته از نظر تست بهداشت صنعتی نیاز به تغییر لباس کار و حمام کردن وجود داشته باشد. آرنهولز نیز معتقد است که کارکنانی که در ارتباط با مواد سمی هستند باید پیش از رفتن به خانه لباس های خود را تعویض کنند.
۵٫ خودداری از ریختن اشیاء
به گفته گری وجود محافظ هایی نظیر تخته محافظ، ریل محافظ یا روکش مانع از ریختن اشیاء بر روی کارکنان یا تجهیزات می گردد.
پائول اریکو (مشاور ایمنی) به عنوان راهکارهای دیگر، به موارد زیر اشاره می کند:
- استفاده از جعبه انباشت
- گذاشتن مواد و ابزار بر روی میز به صورت صحیح
- قرار دادن اشیاء سنگین در قفسه های پایین
- دور کردن تجهیزات از لبه میز
- جلوگیری از قرار دادن اشیاء در مسیر رفت و آمد کارکنان
نورتون معتقد است که در محیط های کاری بایستی با طراحی یک چیدمان دقیق و منظم از بروز حادثه ای برای کارکنان در حین رفت و آمد جلوگیری نمایید.
۶٫ سروسامان دادن به آشفتگی و بهم ریختگی ها
بنا بر گفته گری یکی از عواملی که منجر به مشکلات ارگونومی و مصدومیت شده، بهم ریختگی محیط کار می باشد زیرا فضا برای رفت و آمد کارکنان تنگ خواهد شد.
او اشاره می کند که در صورت به هم ریخته بودن جایی مصدومیت های بریدگی و جراحت بسیار افزایش می یابد. در واقع این موضوع سبب شده که برای راه‌اندازی صحیح ایستگاه کاری و جابجایی در محیط فضای کافی وجود نخواهد داشت. و کارکنان مجبور بوده در حین رفت و آمد مدام بین وسایل پیچ و تاب خورده تا به چیزی برخورد نکنند.
توصیه اداره پرداخت غرامت کارکنان ایالت اوهایو در این خصوص این است که حتما بعد از استفاده از ابزار و دیگر مواد، مجدد آن ها را در سر جای خود گذاشته و نسبت به دفع مواد غیرقابل استفاده نیز اقدام شود.
به جمع آوری ابزارها و مواد را از راهروها، خروجی‌های اضطراری، تابلوهای برق و درب‌ها پرداخته و به محیط نظم ببخشید. پیش از سر ریز شدن سطل های زباله نیز نسبت به خالی کردن آن ها اقدام نمایید.
۷٫ انبار کردن صحیح مواد
استاندارد جابجایی، انبار، استفاده و دفع مواد (OSHA (1926.250 می گوید در انباری ها نباید مواد با خطر انفجار، آتش‌سوزی یا انتشار سم نگهداری شوند.
اریکو: یکی از اشتباهات صورت گرفته توسط برخی از کارکنان قرار دادن نردبان‌های انبار یا سایر اقلام در کابینت‌های برق می باشد. این کار نه تنها قوانین را نقض نموده بلکه سبب انسداد تابلوی برق نیز شده و احتمال آتش سوزی را نیز افزایش خواهد داد.
همچنین یکی دیگر از مواردی که زیاد در محیط های کار مشاهده شده عدم توجه کارفرمایان به این موضوع می باشد. در حالی که محیط تولید، محل‌های نگهداری، انبار یا سایر مکان‌های ذخیره‌سازی همواره بایستی زیر نظر کارفرما بوده چرا که به طور معمول مشکلات به وجود آمده در بخش ذخیره‌سازی و انبار ناشی از بی توجهی به این موارد می باشد.
حتما مواد تجهیزات استفاده‌نشده بایستی در محلی دور از دسترس کارکنان انبار گردد. طبق قوانین CCOHS به هیچ عنوان نباید محیط کار را به انباری و محل ذخیره سازی تبدیل نمود. حتما نیز بعد از استفاده از هر چیزی مجددا آن را باید در سر جای خود قرار داد.
همچنین آرنهولز معتقد است که نزدیکی محل ذخیره سازی به کارکنان، آنان را راغب به استفاده از آن ها خواهد نمود. تمامی کارکنان بایستی در حفظ نظم محیط کار کوشا بوده و ابزارها را پس از استفاده مجدد در سر جای خود قرار دهند. در صورتی که فضای انباری بزرگ بوده بایستی قرار گیری و چیدمان وسایل در آن به گونه ای بوده که به بلند کردن بارهای سنگین یا کش آمدن نیازی نباشد. استفاده از انباری زمانی که چنانچه نیازی به طی کردن مسیر زیادی برای رسیدن به آن نباشد بدون شک بسیار بیشتر خواهد بود. اما در غیر این صورت معمولا کارکنان در برگرداندن مواد و ابزار به جای خود، تعلل خواهند نمود.
۸٫ استفاده از ابزارهای و تجهیزات ایمنی شخصی و بررسی آن ها
براساس تحقیقات اریکو، اکثر پرونده های غرامت کارکنان به افرادی مربوط می شود که در زمان تمیزکاری از تجهیزات ایمنی شخصی استفاده نکرده و از این رو دچار جراحت و مصدومیت شده اند.
گری: در زمان تمیزکاری و نظافت محیط کار، حتما باید تجهیزات ایمنی نظیر کفش‌های جلوبسته و عینک ایمنی به کار برده شود. انتخاب نوع لباس ایمنی بایستی براساس ریسک‌ها و خطرات احتمالی صورت گیرد.
طبق قوانین CCOHS، ابزارها بایستی مرتب مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم تعمیر یا تعویض گردند.
۹٫ تعیین میزان تکرار فعالیت های ایمنی و بهداشتی
تمامی کارکنان بایستی نسبت به شرکت در فعالیت‌های ایمنی و بهداشتی به ویژه مرتب‌سازی محیط کار، گزارش خطرات ایمنی و نظافت ترشحات و قطرات ریخته شده احساس وظیفه نمایند.
به گفته آرنهولز هر کارگر بایستی نقشی در انجام این فعالیت ها داشته و در هنگام مشاهده مشکلی گزارش دهی کند.
قبل از اتمام شیفت، کارکنان بایستی به بررسی و تمیزکاری محیط کاری خود پرداخته و مواد دور ریختنی را نیز از دور بیندازند. این کار سبب به حداقل رسیدن زمان مورد نیاز جهت تمیزکاری در سری های بعدی می گردد.
براساس مقدار خرده ریزه های تولید شده و مواد آلوده در هر محیط کار می توان میزان تکرار فعالیت‌های مربوط به ایمنی و بهداشتی را تعیین نمود. نورتون می گوید یک شرکت بایستی در برنامه خود حتما تمیزکاری کلی و مفصل و تمیزکاری سبک و پرتکرار نظیر رفت و روب و پاک‌سازی ترشحات را بگنجاند.
۱۰٫ تهیه قوانین مدوّن
جهت رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار، بایستی به تدوین قوانینی کارآمد بپردازید. تمامی کارشناسان در رابطه با ضرورت تدوین سیاست‌های ایمنی و بهداشتی با یکدیگر متفق القول می باشند.
نورتون می گوید با این کار فعالیت های این چنینی حالت رسمی و تعریف شده پیدا خواهند نمود. از طریق برنامه های تدوین شده می توان نوع شوینده، ابزار و روش های مورد استفاده را مشخص نمود.
همچنین نورتون معتقد است که طی تحقیقات صورت گرفته شکاف‌های فراوانی در اثربخشی تمیزکاری کف محیط کار مشاهده شده اند. به طور معمول در تمیزکاری، به کف زمین توجهی نمی شود. از این رو احتمالا اختصاص بخشی از برنامه تدوینی به دوره‌ی آموزشی برای کارکنان می تواند به آشنایی بیشتر آن ها در این زمینه و پیگیری روش های مناسب بسیار کارامد باشد.
۱۱٫ داشتن تفکر دراز مدت
انجام فعالیت های ایمنی و بهداشتی تنها برای یک بار نبوده و نیاز است که به صورت مداوم و همراه با نظارت و ارزیابی دنبال شود.
توصیه می شود در این زمینه راهکارهای زیر را مدنظر قرار دهید:
- نگهداری اسناد و گزارشات
- در نظرگیری یک برنامه زمان بندی جهت بازرسی
- گزارش دهی خطرات احتمالی
- یادآوری ضرورت تداوم انجام فعالیت‌های ایمنی و بهداشتی به کارکنان
- تعیین یک سری اهداف و انتظارات و انجام ارزیابی های خود براساس این اهداف
گری همچنین اشاره دارد که این روزها در محیط های کاری یکی از رایج ترین مشکلات مربوط به فعالیت‌های ایمنی و بهداشتی می باشد و رفع آن ها نیز کار دشواری نخواهد بود. تنها لازمه آن کمی زمان و تلاش می باشد.
