همه چیز درباره تجارت الکترونیک
آیا سرتان شلوغ است و زمان کافی برای رفتن به بازار و خرید مایحتاج روزمره خود ندارید، یا بخاطر آلودگی هوا و ترافیک از خرید پشیمان می شوید! شاید هم از بس خیابان‌های زیادی را رفته اید و کالای خاص خود را پیدا نکرده‌اید خسته اید. حالا در این شرایط عالی می شود که با چند کلیک بتوانید تمام کالاهای خود را در چند دقیقه به راحتی خرید کنید و حتی شام تان را هم سفارش دهید! «تجارت الکترونیک» واژه ای که به سرعت درحال فراگیر شدن است، توانسته این امتیاز را در اختیار شما بگذارد. بعد از این مقاله تجارت الکترونیک را بهتر می شناسید و با مزایا و معایبش آشنا خواهید شد. شاید برای یک‌بار هم که شده تجربه خرید از فروشگاه‌های اینترنتی را تجربه کنید!
تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیک، در واقع معنی انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مثل اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است.
تجارت الکترونیک، برای اولین بار در دهه‌ی ۱۹۶۰ و از روش یک مبادله‌ی الکترونیکی داده‌ها (EDI) بر روی شبکه‌های ارزش افزوده (VANs) دیده شد و با زیاد شدن دسترسی به اینترنت و افزایش فروشندگان آنلاینِ محبوب در دهه‌ی ۱۹۹۰ و ابتدای دهه‌ی ۲۰۰۰، رشد کرد.برای مثال، سایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) با عنوان کسب‌و‌کار حمل‌و‌نقلِ کتاب استارت زد. یا وبسایت EBay که امکان خرید و فروش آنلاین بین مصرف‌کنندگان را بوجود آورده است، در سال ۱۹۹۵ مزایده‌های آنلاین را به همگان معرفی کرد و در سال ۱۹۹۷ و با استقبال عالی از عروسک‌های Beanie Babies، مشهور و محبوب شد. با رشد تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری معتقدند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری تبدیل خواهد شد.
تجارت الکترونیک نیز، مانند هر فناوری دیجیتالی یا بازار خریدِ نوع دیگر که بر مصرف‌کننده استوار است، در طول سال‌ها تکمیل شده است. با افزایش محبوبیت دستگاه‌های تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار اختصاصی خود را یافته است. با پیدایش سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و پینترست (Pinterest)، شبکه‌های اجتماعی به محرک اساسی برای تجارت الکترونیک تبدیل شده اند. برای مثال، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروش‌های انجام شده بر روی پلت‌فرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود در شبکه‌های اجتماعی اتفاق افتاده است، در ۸۵% موارد خریداران با وجود تبلیغات بر روی فیس‌بوک به این پلت‌فرم رفته اند.
بازارِ در حالِ تغییر، فرصت خوبی را برای کسب‌و‌کارها ایجاد می‌کند تا ارتباط خود با مشتری را بهتر کند و بازار خود را در دنیای آنلاین بزرگتر کنند. بر اساس Statista، تا سال ۲۰۱۳، میزان فروش جهانیِ تجارت الکترونیک، به ۱.۲ تریلیون (۱۰۰۰ میلیارد) دلار رسید و آمار فروش موبایل در ایالات متحده نیز، به ۳۸ میلیارد دلار رسید. بیش از ۴۰% از مخاطبین اینترنت (در مجموع ۱ میلیارد نفر)، اجناسی را به صورت آنلاین خرید کرده‌اند.این اعداد همچنان رشد خواهند کرد، زیرا استفاده از گوشی همراه و اینترنت، هم در ایالات متحده و هم در بازارهای در حال توسعه در تمام دنیا، روز به روز رشد چشم گیری دارد.
دسته‌بندی‌های تجارت الکترونیک را بشناسید
در تجارت الکترونیک نیز مانند تجارت سنتی، دسته بندی ها به ۴ دسته تقسیم می شوند که عبارتند از: B2B، B2C، C2B و C2C.
- B2B (تجارت به تجارت) – شامل شرکت‌هایی است که در بحث تجارت با یکدیگر در ارتباطند. برای نمونه، تولیدکنندگانی که کالای خود را به توزیع‌کنندگان می دهند و عمده‌فروشانی که محصولاتی را به خرده‌فروشان می دهند.
- B2C (تجارت به مصرف‌کننده) – این نوع تجارت،تجارت‌هایی است که از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و بدون نیاز به هر نوع تعامل با انسان، محصولی را به مردم می‌فروشند. این همان تصوری است که اکثریت مردم از«تجارت الکترونیک» دارند. برای نمونه می‌توان فروشگاه اینترنتی آمازون را مثال زد.
- C2B (مصرف‌کننده به تجارت) – در تجارت الکترونیک C2B، مصرف‌کنندگان پروژه‌ای با بودجه‌ای معین را به صورت آنلاین ارسال می‌کنند و شرکت‌ها برای گرفتن آن پروژه، قیمت منطقی خود را می‌دهند. سپس مصرف‌کننده قیمت های پیشنهاد شده را بررسی می‌کند و شرکت مقبول خود را انتخاب می‌کند. سایت Elance مثالی از این نوع تجارت الکترونیک است.
- C2C (مصرف‌کننده به مصرف‌کننده) – این مدل تجارت، درتبلیغات دسته‌بندی‌شده‌ی آنلاین، گروه ها یا بازارهایی انجام می‌شود که در آن افراد می‌توانند با یکدیگر، جنس خود را خرید و فروش کنند. Craigslist،eBay وEtsy مثالی از این نوع تجارت الکترونیک هستند.
مزایای تجارت الکترونیک
۱. مزیت های تجارت الکترونیک برای مشتری
- راحتی
هر کالایی را که مد نظر داشته باشید، به معنای واقعی کلمه، تنها با چند کلیک بر روی اینترنت قابل دیدن است. فقط کافیست اسم کالای مدنظر را در موتور جستجوی مورد علاقه‌تان تایپ کنید تا تمام گزینه‌ها به شکلی دسته بندی شده و مرتب، تنها پس از کسری ازثانیه نمایش داده شوند.
- صرفه‌جویی در زمان مشتری
با تجارت الکترونیک دیگر احتیاجی نیست که زمان زیادی رانندگی کنید و به دنبال پیدا کردن کالایی که می‌خواهید، مغازه‌ها را تک به تک نگاه کنید و جستجو کنید. فروشگاه‌های آنلاین،مجموعه کامل محصولات خود را به شما ارائه می‌دهند و به جای استفاده از محلی به عنوان مغازه برای ارائه‌ی محصولات‌شان، از انبار کالا استفاده می‌کنند. کالای مورد نظر را به راحتی پیدا می‌کنید و ظرف چند روز به دستتان می‌رسد.
- طیف وسیعی از گزینه‌های مختلف
در تجارت الکترونیک، خریدار می‌تواند بدون احتیاج به رفتن چندین مغازه ، به راحتی محصولات را با یکدیگر قیاس کند و متوجه شود که کدام فروشنده، بهترین قیمت را دارد و تنوع بیشتری برای انتخاب دارد. در بازار واقعی و سنتی هر فروشگاه فضای مشخص و محدودی دارد، ولی همان فروشگاه می‌تواند بر روی اینترنت، تمام موجودی انبار را ارائه کند.
- راحتی در مقایسه
در تجارت الکترونیک، مقایسه دو کالا باهم به راحتی قابل انجام هستند. زمانی که اجناس به صورت آنلاین عرضه می‌شوند، تمام مشخصات و مزیت های آن‌ها بیان می‌شود و فروشگاه‌های اینترنتی از شما می‌خواهند تا محصول آن‌ها را با سایر محصولات قیاس کنید تا پی ببرید که این فروشگاه بهترین گزینه‌ها را ارائه می‌دهند و ۲باره برای خرید به آن فروشگاه مراجعه کنید.
- راحتی در یافتن بررسی‌ها و نظرات
شرکت‌ها به دلیل افزایش رقابت، از شما می‌خواهند تا نظرات و بررسی‌های مصرف‌کنندگان آن محصول را نگاهی بیندازید. نظرات مثبت و منفی در هر وب‌سایتی وجود دارد و علاوه بر آنکه می‌توانید نقدها و نظرات مثبت مربوط به هر محصول را ببینید، از دلایل کسانی که آن محصول را دوست نداشته‌اند نیز مطلع شوید.
- کوپن‌ها و تخفیف‌های لحظه ای
برای هر تجارت آنلاینی، تعداد زیادی کوپن و تخفیف وجود دارد و این مسئله مجموعا برای مشتری‌ها بسیار جذاب است. با وجود سایت‌هایی که مانند فروشگاه‌های بزرگ کار می‌کنند، می‌توانید اجناسیرا پیدا کنید که تخفیف ۸۰ درصدی هم دارند! نهایت استفاده را از این مزیت رقابتی را ببرید و بهترین قیمتِ موجود را بیابید.
۲. مزایای تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها
- افزایش پایگاه مشتریان
همیشه پایگاه مشتریان از دغدغه‌های اساسی تمام کسب‌و‌کارهای آنلاین و غیرآنلاین بوده است. نیازی نیست که کسب‌و‌کارهای آنلاین، دغدغه برخوردار بودن از برترین امتیازات و ویژگی ها در شهر خود باشند، زیرا مردم از تمام دنیا ، به محصولات آن‌ها دسترسی خواهند داشت و می‌توانند در هر زمانی برای خرید به آن‌ها بازگردند.
- افزایش فروش
کسب‌و‌کارهای آنلاین، نیازی به مدیریت یک فروشگاه ندارند و می‌توانند فروش آنلاین زیادی با حاشیه‌ی سود بیشتری داشته باشند. آن‌ها می‌توانند به روش‌های متفاوتی پول را از مشتری دریافت کنند تا خرید را برای مشتری مطلوب تر کنند. این کسب‌و‌کارها با در دسترس بودن به صورت جهانی، می‌توانند محصولات زیادی را به فروش برسانند.
- دسترسیِ ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
اگر هوا برفی باشد و جاده‌ها به علت یخ زدگی بسته باشند یا هوا آنقدر گرم و شرجی باشد که حتی نتوانیم از خانه بیرون برویم، یا روز تعطیلی باشد و اکثر مغازه‌ها در شهر تعطیل باشند، بازهم تجارت آنلاین شما ۲۴ ساعته و در تمام ۳۶۵ روز سال، برای مشتری‌ها آماده به کار است.فروشگاه شما هیچوقت تعطیل نیست و سود کسب‌شده روز به روز افزایش می‌یابد.
- گسترش حوزه‌ی تجارت
ترجمه یکی از تکنیک های عالی اینترنتی است! بنابراین کسب‌و‌کار آنلاین تنگنایی ندارد برای هر زبان، یک سایت درست کند. با بازاریابی درست، مشتری‌ها در سراسر دنیا می‌توانند وبسایت، محصولات و اطلاعات آن کسب‌و‌کار را بدون رفتن از خانه ، به راحتی پیدا کنند.
- ساده شدن پرداخت‌های دوره‌ای
با کمی تحقیق، هر تجارتی می‌تواند برای خود پرداخت‌های دوره‌ای را درست کند. ارا‌ئه‌دهنده‌ای را پیدا کنید که با نیازهای شما بیشترین تشابه را دارد تا صدور صورت‌حساب به شیوه‌ای مستحکم انجام شود و پرداخت‌ها نیز به همین روش و به صورتی منسجم دریافت شوند.
- تراکنش‌های فوری
در تجارت الکترونیک، دیگر نیازی به منتظر بودن برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای روش های دیگر پرداخت‌ها نیست. تراکنش‌ها در کسری از ثانیه انجام می‌شوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول، از طریق سیستم بانکی به حساب‌تان واریز شود.
معایب تجارت الکترونیک
۱. معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
- حریم خصوصی و امنیت
قبل از انجام تراکنش‌ها به صورت آنلاین، ابتدا اعتبارات امنیتی (نظیر نماد اعتماد الکترونیکی و …) آن وبسایت را بررسی کنید. درست است که خرید آنلاین آسان و راحت است، ولی هیچ‌کس دوست ندارد اطلاعات شخصی‌اش به سرقت برود. بسیاری از سایت‌ها قابل اطمینان هستند، ولی باز هم همیشه باید تحقیق کنید و سایت‌هایی را که از امنیت خوبی ندارند، شناسایی کنید.
- کیفیت
با وجود این در تجارت الکترونیک، همه چیز به آسانی در دسترس قرار گرفته است، مشتری فقط پس از تحویل گرفتن محصولات می‌تواند آن‌ها را بصورت واقعی ببنید و لمسش کند. بنابراین حتما باید قبل از خرید، روش بازگرداندن کالا در صورت نارضایتی مشتری از آن را بررسی نمایید. همیشه قبل از خرید مطمئن شوید که گزینه‌ای برای بازگرداندن کالا وجود دارد.
- هزینه‌های پنهان
مشتری در زمانِ خرید، از قیمت کالا، هزینه‌ی جابجایی، بارگیری و مالیات مطلع می‌شود. ولی باید مواظب باشید، زیرا ممکن است هزینه‌های مخفی وجود داشته باشد که بر روی صورت‌حساب خرید شما نیامده است، ولی بر روی فرم پرداخت دیده می‌شوند.امکان دارد هزینه‌های اضافه‌ای برای حمل و نقل و بارگیری در محل فروشنده‌ی کالا (handling fee) وجود داشته باشد (به خصوص در مورد خریدهای بین‌المللی).
- تاخیر در دریافت کالا
گرچه در اکثرموارد، تحویل کالا، سریع‌تر از زمان مورد نظرانجام می‌شود، باید آمادگی تاخیر در دریافت محصول را نیز داشته باشید.
برای مثال، بارش شدید برف در یک منقطه می‌تواند کل سیستم حمل‌و‌نقل در منطقه را مختل نماید. این امکان نیز وجود دارد که محصول شما مفقود شود یا به آدرسی اشتباه فرستاده شود.
- نیاز به اینترنت
استفاده از اینترنت، مجانی نیست و اگر شما از وای‌فای رایگان ابهره می برید، این امکان وجود دارد که اطلاعات شما بر روی وب‌سایتی ناامن سرقت شود. اگر نمی‌خواهید از اینترنت رایگان استفاده نمایید یا اگر در منزل‌تان اینترنت یا کامپیوتر ندارید، بهتر است خریدهای‌تان را حضوری انجام دهید.
- نبود تعامل شخصی
با این امکان که قوانین ومقررات هر کسب و کار در تجارت الکترونیک، برای مطالعه در دسترس شماست، مطالب بسیار فراوانی هست که باید مطالعه کنید و ممکن است مسائل قانونی برای شما پیچیده باشد. در مورد سفارش‌های خاص یا مهم نیز کسی وجود ندارد که بتوانید در مورد سوالات یا نگرانی‌های خود، حضوری با او صحبت کنید.
۲. معایب تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها
- مسائل امنیتی
با این وجود که کسب‌و‌کارها اقدامات زیادی انجام می‌دهند تا سکوریتی خود و مشتریان‌شان را حفظ کنند، اشخاصی وجود دارند که توانایی این را دارند از هر دیوار آتشینی رد شوند و اطلاعاتی را که می‌خواهند کسب کنند. همه‌ی ما در سال‌های گذشته شاهد این مسئله بوده‌ایم که بزرگ‌ترین و مشهورترین کسب‌و‌کارها نیز ممکن است مورد حمله هکرها قرار بگیرند.
- مسائل پرداختی و مالی
تعداد زیادی از موسسات مالی، در زمان مناقشه درباره پرداخت صورت‌حساب، طرفدار مشتری هستند، زیرا می‌خواهند مشتریشان را حفظ کنند. این مسئله زمانی که محصولات قبلا به مشتری تحویل داده شده‌اند، ولی مبلغ پرداخت‌شده به حساب مشتری برگشته داده شده است، موجب تحمیل شدن زیان به کسب‌و‌کار تجارت الکترونیک خواهد شد.
- نیاز به تخصیص هزینه‌ی بیشتر برای زیرساخت‌های تجارت الکترونیک
برای حصول اطمینان از این مساله که کسب‌و‌کار آنلاین شما به درستی مدیریت می‌شود، می باید هزینه کنید. شما به عنوان صاحب آن کسب‌و‌کار، باید اطمینان پیدا کنید که معاملات به شکل درستی انجام می‌شوند و محصولات به درست ترین روش به نمایش گذاشته می‌شوند. برای اطمینان از این مورد، باید شخصی حرفه‌ای را استخدام کنید تا کمبودهای موجود را مرتفع کند.
- ارجاع کالا و خدمات پس از فروش
زیرساخت‌های کسب‌و‌کار آنلاین، باید کامل و بدون نقص باشند. این مورد هم هزینه‌های دیگری را برای کسب‌و‌کار ایجاد خواهد کرد، زیرا مشتریانی هستند که پس از تحویل گرفتن محصول، از کیفیت آن راضی نیستند و کالا را مرجوع می کنند. به ویژه مصرف‌کنندگانی هم هستند که چیزی فراتر از بازپرداخت مبلغ خود را می‌خواهند.
- وجود خدمات اینترنتی کافی
در حال حاضر ظاهرا همه‌ی مردم، دائما می‌توانند از اینترنت بهره ببرند، ولی خوب است بدانید که هنوز هم مناطقی وجود دارد که پهنای باند شبکه در آن‌ها می‌تواند مساله ای پیش بیاورد. پیش از راه‌اندازی کسب‌و‌کار تجارت الکترونیک خود، مطمئن شوید که محل مورد نظر شما از پهنای باند مخابراتی مناسبی که برای اداره‌ی موثر کسب‌و‌کارتان ضروری است، برخوردار است.
- نگهداریِ مستمر
وقتی کسب‌و‌کاری، فعالیت خود را به صورت تجارت الکترونیک استارت زده است، باید برای سازگار ماندن، آماده‌ی تغییر باشد. با رشد فناوری، سیستم‌های مورد استفاده در کسب‌و‌کار شما نیز باید به روزباشند یا در صورت لازم، عوض شوند. یا ممکن است برای ادامه کارِ پایگاه‌های داده و نرم‌افزارها، مخارج کلی تری وجود داشته باشد.
